Kiedy w 2010 roku koncern Diageo ogłosił plany budowy destylarni Roseisle, reakcje były mieszane. Wśród fanów tradycyjnej szkockiej whisky pojawiły się obawy, że nowy zakład produkcyjny, o rocznej wydajności 10 milionów litrów, zniszczy rzemieślniczy charakter tego trunku. Sceptycy przewidywali zamknięcie mniejszych, historycznych destylarni, co miałoby oznaczać koniec epoki małych, niezależnych gorzelni i tradycyjnych metod produkcji.
Rzeczywistość okazała się jednak zupełnie inna. Diageo, zamiast rezygnować z mniejszych destylarni, zainwestowało aż miliard funtów w rozbudowę swoich zakładów produkcyjnych w całej Szkocji. Roseisle stała się symbolem tej nowej ery produkcji whisky – połączeniem nowoczesności z dbałością o środowisko oraz innowacyjnymi technologiami.
Jednym z kluczowych elementów, które wyróżniają Roseisle spośród innych destylarni, jest jej podejście do ekologii. W czasach, gdy świadomość ekologiczna staje się coraz ważniejsza, Diageo postawiło na rozwiązania przyjazne środowisku. Zakład Roseisle został zbudowany obok słodowni o tej samej nazwie, co pozwala na efektywne zarządzanie surowcami i energią.
Destylarnia korzysta z instalacji na biomasę, która generuje większość energii potrzebnej do produkcji whisky. Ciepło odpadowe, powstające w procesie destylacji, jest wykorzystywane ponownie – krąży w pętli, pomagając zarówno w działaniu samej destylarni, jak i słodowni w Roseisle oraz Burghead. Dzięki temu zakład minimalizuje zużycie zewnętrznych źródeł energii i zmniejsza swój ślad węglowy.
Choć Roseisle jest nowoczesnym zakładem, jej produkcja nie polega jedynie na masowym wytwarzaniu jednego rodzaju whisky. Wręcz przeciwnie – destylarnia została zaprojektowana tak, aby była niezwykle elastyczna i mogła produkować różne style whisky, w zależności od potrzeb rynku. Jest to szczególnie ważne w kontekście blendów, które wymagają różnorodnych profilów smakowych.
W Roseisle zastosowano nowatorskie techniki, które pozwalają na precyzyjne kontrolowanie procesu produkcji. Jednym z kluczowych rozwiązań są skraplacze płaszczowo-rurowe, z których sześć par destylatorów posiada dwa rodzaje: jeden z miedzianymi rurkami, a drugi wykonany ze stali nierdzewnej. W zależności od tego, jaki styl whisky jest potrzebny, opary są kierowane do odpowiedniego skraplacza. Jeśli destylarnia ma produkować cięższy spirytus, opary trafiają do stalowego skraplacza, co imituje efekt tradycyjnej ślimakowej rurki, z minimalnym kontaktem z miedzią. Dla lżejszego spirytusu wykorzystywany jest standardowy, miedziany system kondensacyjny.
Roseisle wyróżnia się także wydłużonym procesem fermentacji, który trwa aż 90 godzin. Jest to znacznie dłużej niż w większości innych destylarni, co pozwala na uzyskanie bardziej złożonych smaków. Wydłużony czas fermentacji oraz wolne tempo destylacji to kluczowe elementy, które wpływają na ostateczny charakter produkowanej whisky.
Destylatory w Roseisle pracują powoli, a po każdej destylacji odpoczywają na powietrzu, co pozwala odświeżyć miedź, która odgrywa kluczową rolę w procesie oczyszczania oparów. Co ciekawe, każdy z destylatorów jest również czyszczony raz w tygodniu, co daje mu dodatkowe sześć lub siedem godzin na "oddychanie". Wszystkie te elementy sprawiają, że produkcja whisky w Roseisle nie jest masowa – zakład ogranicza się do 22 zacierów tygodniowo. Jak mówi Gordon Winton, kierownik destylarni: "Kiedy jesteś na lekkim poziomie, musisz zwolnić".
Od momentu otwarcia destylarni Roseisle, jej styl whisky ewoluował. Początkowo zakład produkował trunki o wyraźnie orzechowo-pikantnym profilu, jednak z czasem whisky z Roseisle nabrała bardziej lekkiego, trawiastego charakteru. Złożony proces produkcji oraz elastyczność technologiczna destylarni pozwala na dostosowanie stylu whisky do potrzeb blenderów, co sprawia, że Roseisle jest w stanie dostarczać destylaty zarówno do lżejszych, jak i bardziej złożonych blendów.
Mimo że w ostatnich latach dominował lżejszy styl whisky z Roseisle, zakład nie rezygnuje z produkcji cięższych destylatów. Jak podkreśla Winton, "produkcja ciężkiego stylu stanie się konieczna, gdy blenderzy będą tego potrzebować". Proces dostrajania produkcji to część nieustającego rozwoju destylarni – whisky to sztuka, która wymaga ciągłego udoskonalania.
Roseisle to tylko jeden z wielu zakładów produkcji whisky w regionie Speyside, który jest domem dla niektórych z najbardziej uznanych destylarni w Szkocji. Wśród nich warto wymienić:
• Glenlossie & Mannochmore – Destylarnie, które znane są z produkcji whisky o lekkim, kwiatowym charakterze. Idealne do blendów, ale również cenione przez miłośników single malt.
• Linkwood – Ta destylarnia to prawdziwy klasyk wśród szkockich trunków. Whisky z Linkwood charakteryzuje się bogatym, owocowym profilem, który idealnie komponuje się w złożonych blendach.
• Glen Moray – Znajdująca się w Elgin destylarnia, produkująca trunki o lekkim, trawiastym charakterze. Jej whisky cieszą się popularnością zarówno w Szkocji, jak i na świecie.
• Miltonduff – Kolejna destylarnia z długą historią, której whisky jest szczególnie ceniona za bogactwo smaku i głębię aromatów.
• Benromach – Mała destylarnia, która specjalizuje się w produkcji bardziej tradycyjnych whisky o torfowym charakterze, co przyciąga miłośników mocniejszych smaków.
• Glenburgie – Destylarnia znana z produkcji whisky o delikatnym, słodkim profilu, idealna do blendów, ale także jako single malt.
Roseisle to destylarnia, która udowadnia, że innowacje i nowoczesne technologie mogą współistnieć z tradycyjnym rzemiosłem produkcji whisky. Ekologiczne podejście, precyzyjne zarządzanie procesem produkcji oraz elastyczność w tworzeniu różnych stylów whisky sprawiają, że Roseisle jest istotnym punktem na mapie Speyside. Jednak nie tylko Roseisle, ale także inne destylarnie w regionie Speyside, takie jak Glenlossie, Linkwood czy Benromach, przyczyniają się do różnorodności i bogactwa smaków, które oferuje ta wyjątkowa część Szkocji.
